Table of Contents
| Avant-propos | 9 |
| Georges KASSAI: Problémes contrastifs soulevés par la phrase nominale et adjectivale | 11 |
| Stanisław KAROLAK: Le niveau de l’analyse sémantique nécessaire à la description syntaxique contrastive | 16 |
| Amr Helmy IBRAHIM: Vers la neutralistation des contraintes syntaxiques dans les études contrastives. | 28 |
| Rostislao PAZUKHIN: Empleo de pronombres personales „sujeto” en el por tugués y en el espanol actuales | 42 |
| Gaston GROSS: Un complément de cause en par | 55 |
| Héléne WŁODARCZYK: Les constructions causatives en français et leurs équivalents polonais | 67 |
| Hanna SKORNIA: Les constructions pronominales réfléchies franco-polonaises; projet d’analyse contrastive bi-relationnelle | 79 |
| Monika THIEME: Sur la sémantique des constructions pronominales en français | 89 |
| Elżbieta JAMROZIK: Les verbes méta-informatifs français — une proposition d’analyse | 97 |
| Danuta DWORAKOWSKA: Les verbes français contenant un élément sémantique de connaissance | 107 |
| Teresa GIERMAK-ZIELIŃSKA: L’antonymie de quelques verbes de mouvement | 116 |
| Marek KĘSIK: Syntaxe de la phrase impersonnelle française | 122 |
| Anna NOWAK: Sur une analyse sémantique dans la description syntaxique des phrases impersonnelles à prédicat ad’jectival et de leurs transformations en français | 131 |
| Wiesław BANYS: Implication temporelle „futur” du predicat et structure théme-rhéme des phrases ambigues référentiellement | 139 |
| Witold ŁĘKAWA: Sur les propriétés des constructions N+Adj. dénominal en français | 156 |
| Alina KREISBERG: Considerazioni teoriche su alcuni costrutti d’interrogazione parziale in italiano | 172 |
| Eugeniusz UCHEREK: Les équivalents français de la préposition polonaise przy au sens locatif | 181 |
1. Problémes contrastifs soulevés par la phrase nominale et adjectivale
Georges KASSAI
Pages: 11-15
Artykuł traktuje o problemach frazy nominalnej i przymiotnikowej w studiach kontrastywnych węgiersko-francuskich. Frazy nominalne, o których mowa, tj. bądź predykaty nominalne typu défense de fumer, priere de sonner (gdy odbiorca jest zbiorowy i bliżej niesprecyzowany), bądź apozycje, jak np. Député, M. Dupont, są, zdaniem Autora, konstrukcjami marginalnymi w języku francuskim. Z kolei w języku węgierskim właśnie tego rodzaju konstrukcje odgrywają zasadniczą rolę…
2. Le niveau de l’analyse sémantique nécessaire à la description syntaxique contrastive
Stanisław KAROLAK
Pages: 16-27
Przedmiotem rozważań jest próba zastosowania do badań konfrontatywnych koncepcji syntaktycznej, w której punktem wyjścia opisu struktur predykatowo-argumentowych są kryteria semantyczne. Postuluje się następującą hierarchię w opisie: najpierw opisuje się zbiory prostych, czyli podstawowych/wyjściowych struktur predykatowo-argumentowych, a następnie zbiory struktur derywowanych, stanowiących wynik przemnożenia składników struktur prostych…
3. Vers la neutralistation des contraintes syntaxiques dans les études contrastives.
Amr Helmy IBRAHIM
Pages: 28-41
Artykuł traktuje o składni jako elemencie szczególnie trudnym w studiach kontrastywnych. Trudności te znają najlepiej tłumacze i lingwiści, nie ma bowiem w składni, podobnie jak w semantyce, ścisłej odpowiedniości poszczególnych elementów w dwóch różnych językach. Próbę sprowadzenia takich elementów do wspólnego mianownika za pomocą rozbicia ich na prostsze parafrazy przedstawia autor na przykładzie stosunkowo jednolitej syntaktyczno-semantycznej grupy tzw. czasowników ruchu…
4. Empleo de pronombres personales „sujeto” en el por tugués y en el espanol actuales
Rostislao PAZUKHIN
Pages: 42-54
Mimo bliskości genetycznej i typologicznej języki hiszpański i portugalski wykazują istotne rozbieżności w użyciu form podmiotowych zaimków osobowych. W języku hiszpańskim, podobnie jak i w języku polskim, użycie tych zaimków nie jest obowiązkowe, por.: hablo („mówię”), podczas gdy yo hablo („ja mówię”) itp. są już formami emocjonalnymi, stylistycznie nacechowanymi. Natomiast w portugalszczyźnie często spotykamy obok falo („mówię”) również eu falo („ja mówię). Formy te nie różnią się zasadniczo w aspekcie semantycznym i stylistycznym…
5. Un complément de cause en par
Gaston GROSS
Pages: 55-66
Artykuł przedstawia próbę nowego podejścia do problemu stosowania przyim-ków na przykładzie francuskich konstrukcji z par. Punktem wyjścia rozważań Autora jest nie sam przyimek, lecz jego otoczenie, które też jest obiektem przedstawionych testów. Najpierw omówiono otoczenie lewe, tj. predykaty werbalne i adjektywalne, podkreślając ograniczenia semantyczne, a także ograniczenia dotyczące podmiotu…
6. Les constructions causatives en français et leurs équivalents polonais
Héléne WŁODARCZYK
Pages: 67-78
Artykuł traktuje o konstrukcjach kauzatywnych w języku francuskim i ich odpowiednikach w polskim. Przy określaniu konstrukcji kauzatywnych posłużono się definicją semantyczną według Shibatani (1976, s. 239) i Supruna (1977, s. 234) oraz składniową według L. Tesniere’a (1950, s. 260) o tzw. diatezie kauzatywnej…
7. Les constructions pronominales réfléchies franco-polonaises; projet d’analyse contrastive bi-relationnelle
Hanna SKORNIA
Pages: 79-88
Przedstawiona analiza konstrukcji zwrotnych jest propozycją szerszego ujęcia badań zjawisk składniowych, próbą poszukiwania adekwatnego modelu opisu. Przyjęto zgodne z intuicją językową założenie o istnieniu synonimii między wyrażeniami językowymi i wynikające z tego założenia istnienie wspólnego poziomu semantycznego. Wykładnikiem tego ostatniego jest sformalizowana struktura semantyczna predykatów, oparta na ilościowej i jakościowej charakterystyce ich argumentów…
8. Sur la sémantique des constructions pronominales en français
Monika THIEME
Pages: 89-96
Celem artykułu jest zaproponowanie kryteriów umożliwiających rozróżnianie poszczególnych typów konstrukcji zwrotnych. Tradycyjny podział wyodrębnia pięć typów konstrukcji zwrotnych: essentiellement pronominales, réfléchies, réciproques, neutres, passiues. Definicje poszczególnych grup nie są jednak wystarczająco precyzyjne, aby określić w sposób jednoznaczny przynależność danego czasownika do określonej grupy…
9. Les verbes méta-informatifs français — une proposition d’analyse
Elżbieta JAMROZIK
Pages: 97- 106
Niniejszy artykuł przedstawia analizę francuskich czasowników metainformacyjnych, opartą na kryteriach semantycznych i składniowych. Rozróżnienia semantyczne pola metainformacyjnego dokonywane są na poziomie jądra semantycznego, którym są czasowniki dire i parler, oraz na poziomie poszczególnych argumentów przyjętej dla całej grupy formuły semantycznej…
10. Les verbes français contenant un élément sémantique de connaissance
Danuta DWORAKOWSKA
Pages: 107- 115
Artykuł jest poświęcony klasyfikacji czasowników francuskich, których reprezentacja semantyczna podana w terminach predykatów głębinowych i ich argumentów zawiera abstrakcyjny predykat SAVOIR związany z pojęciem wiedzy. Badany korpus podzielono na grupy na podstawie następujących kryteriów…
11.L’antonymie de quelques verbes de mouvement
Teresa GIERMAK-ZIELIŃSKA
Pages: 116-121
Antonimia jest często definiowana jako relacja semantyczna między dwiema jednostkami leksykalnymi, których znaczenia są przeciwne nie bezpośrednio względem siebie, lecz w odniesieniu do pewnej wspólnej normy znaczeniowej. Taka definicja ogranicza praktycznie zjawisko antonimii do par wyrazów podlegających stopniowaniu. Przedstawiona w artykule analiza znaczeniowa wybranych par czasowników ruchu wskazuje na konieczność rozszerzenia definicji antonimii, a nawet innego jej sformułowania…
12. Syntaxe de la phrase impersonnelle française
Marek KĘSIK:
Pages: 122-130
Artykuł stanowi próbę usytuowania zdań nieosobowych typu II est venu des hommes wobec zbliżonych konstrukcji składniowych (zdań osobowych typu Des hommes sont venus, zdań z inwersją podmiotu, zdań z dopełnieniem bliższym i podmiotem zaimkowym, zdań nieosobowych meteorologicznych typu II pleut). Autor stwierdza, że zdania nieosobowe nie mają tego samego znaczenia, co odpowiadające im zdania osobowe, jeżeli zawierają czasownik modalny (pouuoir, devoir) i kwantyfikator lub negację i kwantyfikator. Poza tym rzeczownik w zdaniu nie- osobowym nie jest agensem…
13. Sur une analyse sémantique dans la description syntaxique des phrases impersonnelles à prédicat ad’jectival et de leurs transformations en français
Anna NOWAK
Pages: 131-138
Tekst stanowi propozycję interpretacji semantycznej zdań zawierających predykaty wartościujące. Analizie poddano cztery predykaty (être agréable, être beau, être bon, être juste) reprezentatywne dla dwóch typów sądów wartościujących: estetycznych i etycznych. Wychodząc od ogólnej charakterystyki obu typów sądów opartej na istniejącej, obfitej bibliografii dotyczącej tej tematyki (Wierzbicka, Leibniz, Spinoza, Moore, Hare, Ossowski, Ossowska, Ingarden, Ajdukiewicz, Tatarkiewicz), postuluje się konieczność uwzględnienia w proponowanej interpretacji sematycznej takich elementów…
14. Implication temporelle „futur” du predicat et structure théme-rhéme des phrases ambigues référentiellement
Wiesław BANYS
Pages: 139-155
Analizy mające na celu wyłowienie kategorii semantycznych(-ej) predykatu odpowiedzialnych(-ej) za pojawienie się wieloznaczności referencjalnej (WR) w zdaniu z deskrypcjami nieokreślonymi (DIND). doprowadziły nas do wniosku, że kategorię taką stanowi implikacja temporalna futurum (ITF) predykatu. Celem pracy jest interpretacja faktu występowania owej kategorii jako kategorii semantycznej, odpowiedzialnej za WR zdania…
15. Sur les propriétés des constructions N+Adj. dénominal en français
Witold ŁĘKAWA
Pages:156-171
Przedmiotem artykułu są właściwości semantyczno-syntaktyczne konstrukcji rzeczownik + przymiotnik odrzecznikowy w języku francuskim. Po przedstawieniu metodologicznie różnych opisów wymienionych konstrukcji w różnych językach (polski, łaciński, angielski, niemiecki) i próbie wykazania’ ich wad autor zaproponował, by oprzeć opis na analizie związków formalnej kookurencji między składnikami badanego wyrażenia oraz między tym wyrażeniem a pozostałymi elementami zdania…
16. Considerazioni teoriche su alcuni costrutti d’interrogazione parziale in italiano
Alina KREISBERG
Pages:172- 180
Celem artykułu jest analiza semantyczna trzch typów zdań pytajnych zawierających polisemiczny zaimek przysłówkowy COME: (A) COME LO FAI? (B) COM’E’ CHE LO FAI? (C) COME FAI A FARLO? Teorią semantyczną, ujmując różnice między nimi w sposób całościowy, okazał się krzyżowy podział Ch. Bally’ego: rozgranicza on pytania dotyczące całości dictum lub jego części oraz pytania dotyczące całości lub części modusu…
17. Les équivalents français de la préposition polonaise przy au sens locatif
Eugeniusz UCHEREK
Pages: 181-196
W artykule opisane zostały francuskie odpowiedniki polskiego przyimka przy w syntagmach lokatywnych i ich dystrybucje. Analizę przeprowadzono na podstawie dwujęzycznego korpusu obejmującego teksty polskie i ich francuskie przekłady, dokonane przez zawodowych tłumaczy. W sumie przebadano ok. siedmiuset par przykładów…